Annemin aşure yapmadan geçirdiği bir "aşure ayı" dahi yoktur. Çocukluğumdan annemin vefatına kadar bu bizim evin kadim geleneklerinden birisiydi. Sırf aşure yapmak için alınmış kocaman kazanlarda pişen aşuremiz, öncelikle apartmanda ve çevrede tanıdık, tanımadık herkese sıcak sıcak dağıtılırdı. Bu dağıtma işlerinin çoğunda çocukken bizzat ben görevlendirilirdim. Ama bu iş o kadar kolay olmadığı için, annem de işin içinde olurdu. Burada bir çocuğun taşıyamayacağı kadar aşureden bahsediyoruz. İşte her yıl o gün günlerden AŞURE olurdu. Sabahtan ocaklar yanar, öğleden sonra pişen aşureler de akşama kadar dağıtılırdı. Dolaba da mutlaka ayrılan aşureden gelen gidene ikram edilir, evde bir hafta boyunca aşure yenirdi.
Geleneklerimizi yaşatmak ve onları çocuklarımıza aktarmak, çocukken yaşadığımız güzel duyguları onlara da yaşatmak hem bizi hem de onları mutlu eder. Bu güzel tatlının tadı kadar hissettirdikleri de muhteşem. Aşureyi bir tatlıcıdan alıp yemeyin, o zaman bir tatlı olur sadece ve tatlı olarak o kadar güzel değildir. Aşureyi aşure yapan, onu ulaştırabildiğiniz herkesle paylaşmaktır. İşte o zaman alacağınız lezzet paha biçilemez olur.
Aşureyi en sağlıklı nasıl yaparım ve lezzetine de lezzet katarım diye düşündüm 5-6 yıl önce. Aşure ile ilgili bu kadar güzel bir kültür ve anı varken onun orjinal lezzetinden ödün vermeye hiç niyetim yoktu çünkü. İçeriğine baktığımızda zaten içerdiği muhteşem ve besleyici besinleri görmemek için kör olmak lazım. Sadece tatlı değil doyurucu da bir gıdadır aşure. Belki birkaç Ferda Uslu dokunuşu ve şeker yerine kullanacağım hurma suyu ile aşureyi daha da faydalı hale getirebilirim diye kolları sıvadığımda yazdım ilk aşure tarifimi de. İlk tarif linkini en alta bırakıyorum.
İçine eklediğim çok az toz zerdeçalla da hafif sarı bir renk de vererek geleneksel zerde tatlısına da minik bir gönderme yaptım 2021’de ki bu tarifimde.
Aşurenin bana göre olmazsa olmazları minik detaylarda saklıdır. İçine giren azıcık portakal kabuğu rendesi, o elmanın ve gül suyunun aroması, tarçın ve karanfilin rahiyası, ağza gelen minik pişmiş incirler ve olmazsa olmaz ceviz.
Anadolu'nun bazı yerlerinde aşureye şeker yerine pekmez eklenir. Zaten pekmez üreten Anadolu insanı şeker yerine tüm tatlılara pekmez ekler. Bu da güzel bir tercih olabilir. Pekmez de şekerin aksine yararlı ancak biz pekmez üretmiyoruz:) Ne yalan söyleyeyim ben pekmezli aşureyi sevmem çünkü pekmezin baskın tadı aşurenin tadını bastırır ve önüne geçer. Oysa ben onun o eşsiz orjinal lezzetinin peşindeyim her zaman. Hurma suyu tatlandırıcının en sevdiğim özelliği hurma tadında olmaması. Neye eklerseniz ekleyin tatlılık dışında bir tat eklemiyor.
Aşureye ilan-ı aşk ettiğim bu tarifi yazarken şimdi düşündüm de aşurenin içinde olup da sevmediğim hiçbir malzeme yok :) Onları zaten tek tek de seviyorum ve aşurede bütünleşmek hepsine çok yakışıyor.
Hadi yapalım.
Ölçü vermiyorum, bereketi kaçar ve zaten ölçüm yok :) Kılavuzunuz, aşureyi pişirirken aşurenin suyudur. Suyunu bol tutun çünkü soğuyunca yarısından fazlasını çekecek, lapa olmasın. Soğuyunca asla lapa olmamalı ya da muhallebi gibi de olmamalı. Suyu eksildikçe kaynamış su ilave ederek pişirmeye devam edin. En önemli püf noktalarından bir tanesi bu. Bir de içine nişasta, pirinç unu eklenmez aşurenin, tatlı olarak yapanların en büyük hatası sanırım bu. Aşureye kıvam veren, içindeki baklagillerin ve pirincin uzun süre homojen pişmesidir. Hepsi nişastasını aşurenin suyuna bırakır ve aşurenin kıvamı ve lezzeti de buradan gelir.
Malzemeler
• Fermente edilmiş kuru fasulye- yarım ölçü
• Fermente edilmiş nohut-yarım ölçü
• Fermente edilmiş yarma-1 ölçü
• Fermente edilmiş kuru kayısı
• Fermente edilmiş kuru incir
• Fermente edilmiş Kuru üzüm
• Kabuğu soyulup ince doğranmış bir tatlı elma
• Rendelenmiş bir portakal kabuğu
• 3-5 adet karanfil
• 2-3 adet Fermente Mutfağım Çubuk Tarçın
• Fermente Mutfağım toz zerdeçal- bir kaç fiske
• Fermente Mutfağım Hurma suyu tatlandırıcı- damak tadınıza göre ayarlayın.
• Pirinç- bir iki avucu gelmesin
• 2 fiske öğütülmüş kaya tuzu
• İçilebilir Gül suyu 1-2 yemek kaşığı
Üzeri için olmazsa olmazlar;
- Organik Toz Tarçın
- Nar
- Fındık
- Ceviz.
- tercihen susam
Fermentasyon Süreci;
Yıkanmış olan nohut, fasulye ve yarmayı ayrı kaplara alıp üstünü örtecek kadar suyla doldurun. Her kaba bir çay bardağı kadar organik kombucha ilave edin. Bu şekilde 48 saat fermente ettiğiniz baklagillerinizi pişirmeden önce süzün ve tekrar yıkayarak ayrı tencerelerde pişmeye bırakın, çünkü hepsinin pişme süreleri farklı.
Fermente Aşure Yapılışı;
Pişen baklagilleri artık tek bir tencereye alma zamanı geldi. Bu aşamada pirinci, kabuk tarçın, az miktarda zerdeçal, karanfil, doğranmış elma, rendelenmiş portakal kabuğu ve fermente edip minik doğradığımız incir, kuru kayısı ve kuru üzümle birlikte tencereye alıp pişirmeye devam edin, sık sık suyunu kontrol edin ve tüm süreç boyunca da başından ayrılmayın.
Tüm malzeme güzelce pişince damak tadınıza göre hurma suyu tatlandırıcıdan ilave edin. İki fiske tuz ve son olarak gül suyundan da birkaç kaşık ekleyerek ocağın altını kapatın.
Kaselere aldığınız aşureleri üzeri için ayırdığınız malzemelerden de ekleyerek sıcak sıcak afiyetle yiyin.
Aşure sıcak güzel olur. Evet soğuk yenen bir tatlı günümüzde ama aslında sıcak sıcak pişer pişmez servis edilir.
Sevgiler
Ferda Uslu
TR − TL
